fot. Piotr Pardela
Nowica to niewielka wieś, leżąca w dolinie stoku Magury Małastowskiej w Beskidzie Niskim. Jej mieszkańcy to głównie Łemkowie, którzy powrócili w te strony w 1957 r., po akcji wysiedleńczej. O bogatej przeszłości wsi świadczą zabytki – kaplica Zaśnięcia Bogurodzicy z 1889 r., gdzie co roku w sierpniu odbywa się odpust z poświęceniem plonów w „Cudownym Źródełku”, i greckokatolicka cerkiew św. Paraskewy z 1843 r. W Nowicy niezwykle silne pozostają dawne tradycje, szczególnie łyżkarstwa. Mieszkańcy żyją tutaj według dawnego rytmu. Pochodzę z miasta, ale Nowica to moje miejsce. Pierwszy raz przyjechałem tu 20 lat temu. Nie było asfaltowej drogi, wygód, spalin, zasięgu telefonii komórkowej i wszystkich innych cywilizacyjnych dobrodziejstw. W Nowicy nie jest to potrzebne - tu się jest - z samym sobą, z naturą, z absolutem. Nowica to magia otaczającej przyrody wśród, której tworzył urodzony tu poeta B.I. Antonycz (1909-1937). W "Zielonej wierze" pisał:
Nowica jest miejscem, którego magia od dawna przyciąga artystów. W latach 80-tych ciągnąc swój teatralny wóz trafili tu ludzie z teatru Gardzienice, za gościnę, kilka pieśni - wystawiali w stodole swój "Spektakl wieczorny" albo "Żywot protopopa Awwakuma". Tradycję artystycznych wizyt - po dziś dzień - podtrzymuje zespół Teatru Węgajty, który niestrudzenie przyjeżdża od wielu lat ze swoim kolędowaniem. Tu trafił kiedyś Krzysztof Czyżewski (dyrektor Ośrodka "Pogranicze" w Sejnach) ze swoimi przyjaciółmi - i o mały włos siedzibą Ośrodka nie stała się właśnie Nowica. W późniejszym czasie - w chyży nieżyjącego ostatniego wiejskiego muzykanta Jana Szymczyka - osiedliła się grupa muzyków ze Śląska początkowo tworząca zespół Zabrzańska Orkiestra Rockowa (obecnie Nowica 9). Marzeniem Pana Jana było by po śmierci jego dom pełen był muzyki - i tak też się stało - młodzi muzycy organizowali tu przez kilka lat - improwizowane Spotkania Artystów - nikt nie występował dla pieniędzy - tylko dla samej radości grania (Józef Skrzek, Kwartet Jorgi, Atman, Ankh, Maciek Maleńczuk, Odkryta Ameryka etc.)
Chciałem oddać temu miejscu i ludziom - to, co tu otrzymałem - bezinteresowną przyjaźń, akceptację, uśmiech, dobre słowo. I tak powstały Spotkania Teatralne Innowica w Nowicy organizowane przez Stowarzyszenie Przyjaciół Nowicy od 2008 roku. Przyciągają one co roku wierną publiczność i ludzi, którzy w niecodziennym miejscu i okolicznościach chcą obcować ze sztuką niebanalną. Na przestrzeni 7 lat mieliśmy okazję gościć spektakle artystów profesjonalnych - Jana Peszka, Teatru Ósmego Dnia, Leszka Mądzika ze Sceną Plastyczną KUL, Teatru Biuro Podróży, Teatru Chorea, Teatru Usta Usta Republika, Teatru Węgajty, Teatru Sejneńskiego, OPT Gardzienice, Teatru Porywacze Ciał, Teatru Szwalnia etc - oraz amatorskich: Teatru Ruchu Forma, Zatrzymać Obrotówkę, Teatru Przedmieście...
Piotr Bussold
Zielony bożek roślin, zwierzątNowica nie była by jednak Nowicą gdyby nie tutejsi ludzie. Łemkowie - twardzi, szlachetni, o wielkich sercach - mimo wszystkich strasznych doświadczeń wojennych jakie zgotowała im w czasie ostatniej wojny Akcja Wisła - nie budujący barier i uprzedzeń. To również Ci, którzy odeszli - cienie dawnych przodków, gwar w karczmie u Żyda, dźwięki cygańskiej kapeli .... Wśród nich mieszkają ci, którzy zdecydowali się opuścić swoje domy w miastach i wybrali inną - nie mainstreamową - drogę. Wszyscy tworzą tu niepowtarzalny klimat i wpisują się w krajobraz - rytm spływających potoków, słanianych wiatrem połonin....
W upojnej mnie utwierdza wierze,
W religii nocy tych wiosennych,
Kiedy pramoce są we wrzeniu
I w wiecznej zmianie wciąż niezmienne.
(W religii żarem tchnących nocy,
Gdy burze roślin grzmią bulgocą.)
Zielony bóg bujnego wzrostu
Na popiół zetrze moje kości,
By rosło w górę, by kipiało
Zielonych ziół pijane ciało.
Ktoś ty, co kłonisz grzbiety kurzaw,
Czyś ogniem, bogiem, ptakiem, burzą?
(tłum: Olga Petyk)
(fot. z archiwum Teatru Węgajty)
Nowica jest miejscem, którego magia od dawna przyciąga artystów. W latach 80-tych ciągnąc swój teatralny wóz trafili tu ludzie z teatru Gardzienice, za gościnę, kilka pieśni - wystawiali w stodole swój "Spektakl wieczorny" albo "Żywot protopopa Awwakuma". Tradycję artystycznych wizyt - po dziś dzień - podtrzymuje zespół Teatru Węgajty, który niestrudzenie przyjeżdża od wielu lat ze swoim kolędowaniem. Tu trafił kiedyś Krzysztof Czyżewski (dyrektor Ośrodka "Pogranicze" w Sejnach) ze swoimi przyjaciółmi - i o mały włos siedzibą Ośrodka nie stała się właśnie Nowica. W późniejszym czasie - w chyży nieżyjącego ostatniego wiejskiego muzykanta Jana Szymczyka - osiedliła się grupa muzyków ze Śląska początkowo tworząca zespół Zabrzańska Orkiestra Rockowa (obecnie Nowica 9). Marzeniem Pana Jana było by po śmierci jego dom pełen był muzyki - i tak też się stało - młodzi muzycy organizowali tu przez kilka lat - improwizowane Spotkania Artystów - nikt nie występował dla pieniędzy - tylko dla samej radości grania (Józef Skrzek, Kwartet Jorgi, Atman, Ankh, Maciek Maleńczuk, Odkryta Ameryka etc.)
Jan Szymczyk (fot. z archiwum Teatru Węgajty)
Chciałem oddać temu miejscu i ludziom - to, co tu otrzymałem - bezinteresowną przyjaźń, akceptację, uśmiech, dobre słowo. I tak powstały Spotkania Teatralne Innowica w Nowicy organizowane przez Stowarzyszenie Przyjaciół Nowicy od 2008 roku. Przyciągają one co roku wierną publiczność i ludzi, którzy w niecodziennym miejscu i okolicznościach chcą obcować ze sztuką niebanalną. Na przestrzeni 7 lat mieliśmy okazję gościć spektakle artystów profesjonalnych - Jana Peszka, Teatru Ósmego Dnia, Leszka Mądzika ze Sceną Plastyczną KUL, Teatru Biuro Podróży, Teatru Chorea, Teatru Usta Usta Republika, Teatru Węgajty, Teatru Sejneńskiego, OPT Gardzienice, Teatru Porywacze Ciał, Teatru Szwalnia etc - oraz amatorskich: Teatru Ruchu Forma, Zatrzymać Obrotówkę, Teatru Przedmieście...
Piotr Bussold
Teatr Ósmego Dnia "Arka" (fot. Wacław Bugno)
